Dr. Abdulrezzak ÇİL

[email protected]

Yaz Tatilini Planlarken: Her Yaşa, Her Kişiliğe, Her Gönle Dokunabilmek

Dinle

23 Haziran 2025 - 19:50

İstanbul’un yaz sıcağı, şehir dışı özlemleri artırırken; deniz kokusu, parklardaki kahkahalar ve sabah telaşsız uyanmalar çocukların gözlerinde tatilin en gerçek tanımı oluyor. Bugün itibariyle İstanbul’daki öğrenciler için okulların açılmasına tam 73 gün kaldı. Yani önümüzde 10 haftayı aşkın bir süre var. Ancak bu zaman dilimi “yalnızca dinlenme” değil, aynı zamanda çocuğun gelişimini destekleyecek bir “hazırlık dönemi” olarak da değerlendirilmeli. Elbette ki bu hazırlık, zihinsel, duygusal ve fiziksel alanlarda dengeli olmalı. Şimdi birlikte, bu tatil günlerini ailece nasıl anlamlı hale getirebiliriz, buna bakalım.
1. Sınıfa Başlayacak Minikler ve Aileleri
İlk kez okul sıralarıyla tanışacak olan çocuklar için, bu yaz aynı zamanda bir “ayrışma provasıdır”. O nedenle, yaz boyu çocuğun sosyal becerilerini desteklemek, öz bakım alışkanlıklarını pekiştirmek ve oyunla öğrenmeyi sürdürmek oldukça kıymetlidir.
Her gün aynı saatte kalkma, tuvalet ve yemek düzeni gibi rutinler şimdiden yumuşak bir şekilde oluşturulabilir. Bu çocuklar için okul, yalnızca bir bina değil; bir aidiyet hissidir. Onlara bir hikâye gibi okul anlatılmalı. 1 Eylül'deki uyum haftasına kadar günlük yaşamda küçük “okul provasına” zaman ayırmak, uyumu kolaylaştıracaktır.
Ortaokula Geçenler İçin Yaz Hem Ara Hem Ayna
Artık ilkokul geride kaldı. Çocuklar ergenliğe doğru ilerlerken, arkadaşlıklar, kimlik arayışları ve duygusal iniş çıkışlar artar. Bu dönem, yeni ilgi alanlarının filizlenmesi için oldukça verimlidir.
Çocuğunuzu bir yaz kursuna, doğa kampına veya gönüllü bir sosyal etkinliğe yönlendirmek hem sosyal bağlarını geliştirir hem de potansiyelini keşfetmesine yardımcı olur. Zihinsel dinlenme kadar fiziksel aktivite, bu yaş grubu için temel ihtiyaçtır. Ekran süresini “ödül değil denge” olarak yeniden tanımlamak gerekir.
LGS Yolundaki 8. Sınıf Öğrencileri ve Aileleri
LGS maratonuna adım atanlar için yaz, yalnızca “çalışma dönemi” değildir. Aynı zamanda duygusal dayanıklılık ve hedef bilincinin güçlendiği bir dönemdir. Bilinmeli ki 80 gün sonra tüm öğrenciler okula dönecek ama bazıları bu günleri sadece “test çözüp geçmekle”, bazıları ise “kendini tanıyarak” değerlendirmiş olacak.
Tavsiye: Her gün için 2-3 saatlik planlı ders çalışma süreleri yeterlidir. Geri kalan zaman; yürüyüş, yüzme, kitap okuma gibi faaliyetlerle dengelenmeli. Özellikle Tip 1 ve Tip 3 gibi başarı odaklı çocuklar, yazın da performans baskısını hissettikleri için gevşemeyi öğrenmelidir. Tip 9 gibi içe dönük yapıda olanlar ise motivasyonlarını artıracak dış kaynaklara (arkadaş, koçluk desteği, hedef planlama) ihtiyaç duyar.
12. Sınıfa Geçenler ve Üniversite Hayalini Kurmaya Başlayanlar
Yaz, bu öğrenciler için kritik bir başlangıçtır. 80 gün sonra başlayacak son sınıfın temposu çok hızlı olacaktır. Bu yüzden şu anki hazırlık dönemi altın değerindedir.
Sadece ders değil, meslek tanıma, kariyer planlama, motivasyon videoları ve kısa staj imkânları da bu sürece dahil edilmelidir. Üniversite bir sınav değil, bir yaşam biçimi seçmektir. Yaz döneminde kişilik tipine uygun meslekler, mizaç temelli seçim rehberleri ve yetenek envanterleriyle destek alınabilir.
Lise Gençlerine Doğrudan Hitap
Sevgili gençler,
Yazın sabahları biraz daha geç uyanmak hakkınız. Ama tüm günü ekran başında geçiriyorsanız, geleceğinizi ekran ışığında gölgede bırakıyorsunuz demektir. Bu tatilde kendinize bir iyilik yapın: Bir hayal kurun. Bir kitap bitirin. Bir sanat dalıyla tanışın. En önemlisi, kendinizi daha iyi tanıyın.
“Kimim ben, neyi seviyorum, neye öfke duyuyorum, beni ne heyecanlandırıyor?” gibi sorulara cevap aradığınızda, aslında geleceğinize ilk adımı atmış oluyorsunuz. Unutmayın, yazı güzel yapan deniz değil; onun üstündeki güneştir. O güneş sizsiniz.
Aileye Ortak Not: Kişilik Tipine Göre Yaz Programı Farklıdır (Enneagram Modeline Göre)

Tip 1 (Mükemmeliyetçi): Her şey planlı olsun ister. Yaz planlamasında esnekliğe izin verin.
Tip 4 (Özgün): Duygularla düşünür. Yaratıcı yazarlık, müzik gibi ifade alanlarıyla beslenir.
Tip 5 (Araştırmacı): Bilgi arar ama sosyalleşmekten kaçınabilir. Onu teşvik edin ama zorlamayın.
Tip 7 (Maceracı): Hep bir şeyler olsun ister. Yazın ona keşif ve macera sunun.

Yaz Bitmeden Hatırlanacaklar

73 gün sonra uyum haftası başlıyor.
80 gün sonra ders zili çalacak.
Tatil, yalnızca deniz, kum, güneş değildir. Aynı zamanda duygusal dinlenme, zihinsel yapılanma ve bedensel esneklik kazanmaktır.