Sanat Susturulamaz, Sahne Mühürlenemez

Mahkemenin Han Tiyatrosu kararı sanat özgürlüğü açısından emsal niteliğinde. GASSOPDER Başkanı Yaşar Kaba: “Bu karar sanatın nefesidir.”

Dinle

07 Kasım 2025 - 16:49 - Güncelleme: 07 Kasım 2025 - 18:26

GASSOPDER Başkanı Yaşar Kaba’dan Açıklama
Gazeteciler Sosyal Sorumluluk Projeleri Derneği (GASSOPDER) Başkanı Yaşar Kaba, İzmir’de mühürlenen Han Tiyatrosu hakkında verilen yürütmeyi durdurma kararını memnuniyetle karşıladıklarını belirterek, “Bu karar yalnızca bir tiyatronun değil, sanatın nefesidir.” dedi.

Kaba, Han Tiyatrosu’nun kapatılmasına gerekçe gösterilen “izinsiz eğitim” iddiasının Anayasa’nın 64. maddesiyle çeliştiğini vurguladı ve şu ifadeleri kullandı:

“Anayasamız, devletin sanat faaliyetlerini ve sanatçıyı koruyacağını hükme bağlamıştır. Ancak bugün hâlâ ülkemizde Anayasa’nın 64. maddesinin uygulama kanunları bulunmamaktadır. Yani kültür-sanat alanına ilişkin özel bir yasa hâlâ yoktur. Böyle bir yasal boşluk varken, idari birimin sanatsal faaliyetleri cezalandırması şaşırtıcı değildir.”

Kaba, en azından bu eksiklik giderilene kadar Kültür Bakanlığı bünyesinde ‘Özel Tiyatrolar Birimi’ kurulması gerektiğini vurguladı.

“Bu birim, sahnesi olan tüm özel tiyatroların Kültür Bakanlığı çatısı altında tanınmasını sağlayacaktır. Devlet sanatçının önüne engel değil, arkasında güç olmalıdır.”

Sanat alanında yaşanan bu sorunların yalnızca tiyatrolarla sınırlı olmadığını belirten Kaba, İstanbul Sahne Perde Film Eğlence Yerleri Esnaf ve Sanatkârlar Odası Başkanı Terlan Kaya ile konuyu değerlendirdiklerini de ifade etti. Kaya’nın, sahne sanatçılarını temsil eden tek meslek kuruluşu olarak, benzer mağduriyetlerin yeniden yaşanmaması için yasal zeminde girişimlerde bulunacaklarını belirttiği aktarıldı.

Dernek olarak özel tiyatrolara hukuki ve kurumsal destek sağlamak amacıyla ‘Sanatsal Dayanışma İzleme Birimi’ kuracaklarını açıklayan Kaba, sözlerini şöyle tamamladı:

“Biz GASSOPDER olarak kültür ve sanat alanındaki her müdahaleyi, toplumun ortak belleğine yapılan bir müdahale olarak görüyoruz. Sanat susturulamaz, sahne mühürlenemez.”

Hukuki Değerlendirme – GASSOPDER Hukuk Birimi

Han Tiyatrosu kararı, Anayasa’nın 64. maddesi uyarınca devletin sanat faaliyetlerini koruma yükümlülüğünü hatırlatmıştır. 5580 sayılı yasa kapsamı dışında kalan tiyatro faaliyetine idari ceza uygulanması, kanunilik ve ölçülülük ilkeleri açısından hukuka aykırıdır.

AİHS madde 10, UNESCO Kültürel İfade Çeşitliliği Sözleşmesi ve BM Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi madde 15 uyarınca da, sanatın özgürce icrası bir insan hakkıdır. Bu nedenle mühürleme işleminin yürütmesinin durdurulması, yalnızca bir tiyatro için değil, Türkiye’deki tüm özel tiyatrolar için emsal nitelikli bir karar oluşturmuştur.

Yaşar Kaba kimdir?

Gazeteci, yazar ve yayıncı Yaşar Kaba, uzun yıllardır Türkiye’de kültür, sanat, basın özgürlüğü ve dil bilinci alanlarında yürüttüğü çalışmalarıyla tanınan bir aydındır. İstanbul’da yaşayan Kaba, “Gazeteciler Sosyal Sorumluluk Projeleri Derneği” (GASSOPDER) kurucu başkanı ve “İstanbul Flaş” gazetesi ile “Ulu Medya Basın Yayın” kurucu gednel yayın yönetmenidir. . Aynı zamanda istanbul flaş onur ödülleri adıyla her yıl düzenlenen kültür-sanat ödüllerinin fikir öncüsüdür.
etkinliğinde “İstanbul’un Kurtuluşu sunumu yapıldı.”
Yazı hayatına 1990’lı yıllarda başlayan Kaba, toplumsal eşitsizlikler, sanatçıların yasal güvencesizliği, dil bilinci ve Cumhuriyet değerleri üzerine kaleme aldığı yazılarla geniş bir okur kitlesine ulaşmıştır.
Makalelerinde, Atatürk’ün aydınlanma felsefesi, Cumhuriyet Devrimleri, Türk dilinin evrensel kökeni ve kültürel belleğin korunması gibi temalar merkezde yer alır.

Kaba, aynı zamanda sanatın anayasal bir hak olarak tanımlanması ve sanatçılara yönelik kapsamlı bir “Sanatçılar Yasası” hazırlanması gerektiğini savunan ilk gazetecilerden biridir. Bu doğrultuda, sanat emekçilerinin örgütlenme hakkını destekleyen birçok girişimde aktif rol oynamıştır.

Yazarın çok yönlü üretimleri arasında, “Türkçenin Sessiz Çığlığı” genel başlığıyla yayımlanan kitap serisi öne çıkar. Serinin ilk kitabı “Küresel Akıl, Ulusal Uyku – Bir Dilin Susturulma Hikâyesi” 2025 yılında Ulu Medya Basın Yayın tarafından yayımlanmıştır. Eser, Türkçenin tarihsel köklerini, Güneş-Dil Teorisi’ni, Kazım Mirşan ve Haluk Tarcan’ın çözümlemelerini, ayrıca dil-yapay zekâ ilişkisinin geleceğini ele alır.
İkinci kitap “Sözden Direnişe” ise, yakında yayına girecek.
Yaşar Kaba’nın yürüttüğü diğer kültür projeleri arasında “Kadim Türk Damgalarıyla Tarihe Yolculuk” sergisi, “Mini Anadolu Kompleksi” kültür-turizm projesi ve “İnsanbul.org.tr” dijital bellek platformu yer almaktadır. Bu projeler, Anadolu uygarlıklarının 20 bin yıllık kültürel sürekliliğini görsel ve akademik biçimde belgelemeyi amaçlamaktadır.

Yazar, tüm çalışmalarında “Türkçe yükselirse, insanlık yükselir” ilkesini merkeze alır; dilin, belleğin ve sanatın insanlık tarihindeki en güçlü direnç alanı olduğunu vurgular

yazarın 2007–2025 yılları arasında kaleme
Kaynak: Gazeteciler Sosyal Sorumluluk Projeleri Derneği (GASSOPDER)
İletişim: [email protected] | www.gassopder.org.tr