YÜKSEK SEÇİM KURULU'NUN KENDİ YETKİSİNİ İNKÂR EDEN KARARI

                                          Prof.  Dr. Türk:
“Anayasa’mızın 68. maddesinin II. fıkrasına göre  ‘demokratik siyasî hayatın vazgeçilmez unsurları’ olan siyasî partilerin içişlerine müdahale edilmemelidir. Yargı kararlarına elbette saygı gösterilmelidir. Ama seçimle yapılacak işlemler, bu konuda hiçbir yetkisi olmayan bir mahkeme tarafından atama ile yapılamaz. Yüksek Seçim Kurulu’nun böyle bir kararı geçerli sayması kendi yetkisini inkâr niteliğindedir.”

İstanbul 45. Asliye Hukuk Mahkemesi, 2 Eylül 2025 günü verdiği bir kararla 8 Ekim 2023 günü yapılan CHP İstanbul 38. olağan il kongresini iptal etti. Mahkeme, bu kongrede il yönetim kurulu  başkanı seçilen Özgür Çelik ve diğer yönetim kurulu üyelerini tedbir olarak görevden aldı; yerlerine aralarında Gürsel Tekin’in de bulunduğu 5 kişiyi geçici yönetim kurulu olarak atadı.  CHP’nin bu konudaki itirazı,  Yüksek Seçim Kurulu’nun bugün yaptığı toplantıdan sonra Başkan Ahmet Yener tarafından yapılan  açıklamaya göre kabul edilmedi. Bu konuda eski Adalet Bakanı Prof. Dr. Hikmet Sami Türk, yazılı bir değerlendirme yaptı:

“İstanbul 45. Asliye Hukuk Mahkemesi, görev ve yetkisi dışında bir karar vermiştir.
Anayasa’mızın ‘Seçimlerin genel  yönetimi ve denetimi’ kenar başlıklı   79. maddesinin ilk üç fıkrası şöyledir:

 ‘Seçimler, yargı organlarının genel yönetim ve denetimi altında yapılır.
Seçimlerin başlamasından bitimine kadar, seçimlerin düzen içinde yönetim ve dürüstlüğü ile ilgili bütün işlemleri yapma ve yaptırma, seçim süresince ve seçimden sonra seçim konularıyla ilgili bütün yolsuzlukları, şikâyet ve itirazları inceleme ve kesin karara bağlama … görevi Yüksek Seçim Kurulunundur. Yüksek Seçim Kurulu kararları aleyhine başka bir mercie başvurulamaz.
Yüksek Seçim Kurulunun ve diğer seçim kurullarının görev ve yetkileri kanunla düzenlenir.’     
Siyasî Partiler Kanunu’nun ‘Seçimlerin yapılması’ kenar başlıklı 21. maddesinin I, V,  X ve XI. fıkraları şöyledir.

‘Siyasî partilerin genel merkez, il, ilçe seçimleri ile il kongresi ve büyük kongre delegelerinin seçimleri yargı gözetimi altında gizli oy ve açık tasnif esasına göre … yapılır.
…
Kongrelerde yapılacak seçimler ilgili seçim kurulunun gözetimi ve denetiminde yapılır. Bu seçimlerin usul ve şekilleri ile seçimlerde kullanılacak oy pusulası ve listelerin tanzim tarzı siyasî  partilerin tüzük ve kongre yönetmelikleri ile düzenlenir.
…
Seçimin devamı sırasında yapılan işlemler ile tutanakların düzenlenmesinden itibaren iki gün içinde seçim sonuçlarına yapılacak itirazlar hâkim tarafından aynı gün incelenir ve kesin olarak karara bağlanır.

Hâkim, seçim sonuçlarını etkileyecek ölçüde bir usulsüzlük veya kanuna aykırı uygulama nedeniyle seçimlerin iptaline karar verdiği takdirde bir aydan az ve iki aydan fazla bir süre içinde olmamak üzere seçimlerin yenileceği tarihi tespit ederek ilgili siyasî partiye bildirir. Belirlenen günde yalnız seçim yapılır ve seçim işlemleri bu kanun ile kanunun öngördüğü diğer hükümlere uygun olarak yürütülür.’

Görüldüğü gibi, Siyasî Partiler Kanunu’nun 21. maddesinde siyasî partilerin kongrelerinde yapılacak seçimler,  en kısa zamanda kesin sonuca bağlanacak biçimde düzenlenmiştir. Seçimlerle ilgili itirazlar da en kısa zamanda ortadan kaldırılır.  Bütün bu işlemleri yapmak için Yüksek Seçim Kurulu ve ona bağlı diğer seçim kurullarından oluşan özel bir örgüt yapısı vardır. Seçimlerle ilgili tek yetkili organ bu kurullardır. Bu konuda başka bir görevli ve  yetkili organ yoktur.
Anayasa’nın 6. maddesi III. fıkrasının son cümlesi şöyledir:

‘Hiçbir kimse veya organ kaynağını Anayasadan almayan bir Devlet yetkisi kullanamaz.’
Bu hüküm karşısında İstanbul 45. Asliye Hukuk Mahkemesi’nin CHP İstanbul 38. olağan il kongresini, o kongrede yapılan seçimleri yaklaşık iki yıl sonra  iptal eden kararı yok hükmündedir. Anayasa’mızın 68. maddesinin II. fıkrasına göre  ‘demokratik siyasî hayatın vazgeçilmez unsurları’ olan siyasî partilerin içişlerine müdahale edilmemelidir. Yargı kararlarına elbette saygı gösterilmelidir. Ama seçimle yapılacak işlemler, bu konuda hiçbir yetkisi olmayan bir mahkeme tarafından atama ile yapılamaz. Yüksek Seçim Kurulu’nun böyle bir kararı geçerli sayması kendi yetkisini inkâr niteliğindedir.”
(5.9.2025)